برای افرادی که قصد مراجعه به درمانگر را دارند مهم است بدانند ویژگی‌های مهم یک درمانگر مناسب چه مواردی است تا آگاهانه درمانگرشان را انتخاب کنند. حتی برای کسانی که در حال مشاوره گرفتن هستند نیز دانستن اینکه آیا درمانگرشان ویژگی‌های ضروری و اساسی را داراست می‌تواند در تصمیمشان جهت ادامه‌ی درمان با درمانگر فعلی تأثیرگذار باشد. توجه به این ویژگی‌ها به طور خاص از این لحاظ مهم است که به همان نسبت که یک درمانگر مناسب می‌تواند رشد دهنده باشد، یک درمانگر نامناسب ممکن است باعث آسیب شود. این آسیب جدی است و مسلما پیشگیری از آن اهمیت زیادی دارد. به علاوه، هر چه درمانگری بیشتر دارای این خصوصیات اساسی باشد، فرآیند درمان تسهیل می‌شود. این تسهیل خود باعث برقراری ارتباط بهتر میان درمانگر و مراجع می‌گردد که در درمان و رشد نقشی کلیدی دارد.

در اینجا به معرفی دو دسته از ویژگی‌های درمانگر مناسب خواهیم پرداخت: ضروری و کاربردی. هدف این است که با شناختن این ویژگی‌ها، بتوانید با آگاهی بیشتری درمانگر مناسب را تشخیص دهید.

ویژگی‌های ضروری برای درمانگر مناسب

داشتن گروهی از خصوصیات، برای یک درمانگر اساسی بوده و مانع از آسیب می‌شود. به عبارتی، اگر حدس می‌زنید درمانگری این ویژگی‌ها را ندارد، می‌توانید به اوheadband wig human hair best wigs on amazon adidas best shoes custom clothing best wigs nfl store custom jersey basketball best female sex toy nike air jordan 4 nfl shop best sex toys for couples jersey sale sex toy silicone cheap nfl jerseys nike air max sale mens بازخورد دهید. در صورتی که اطمینان یافتید و این موضوع ادامه یافت، بهتر است درمانگر خود را تغییر دهید.

به عنوان مثال، اگر بخواهید عمل جراحی انجام دهید، با پرس‌وجو و بررسی بیشتری، برای جسم و بدن خود پزشک مناسبی را انتخاب می‌کنید. به همین نسبت جهت بهره‌مندی تمام و کمال از مزایای درمان و مشاوره نیز لازم است روان خود را به فرد مناسبی بسپارید که خصوصیات اساسی در این زمینه را داشته باشد.

شنونده‌ی فعال

درمانگر نیاز است که کاملا در لحظه و با مراجع باشد و حرف‌های او را شنیده و تحلیل کند. با این نشانه‌ها می‌توانید متوجه شوید که درمانگرتان این ویژگی را دارد.

• بازخورد کلامی با واژه‌هایی مثل آهان، هوم، خب، عجب، متوجهم و موارد مشابه.
• هنگام خلاصه کردن یا جمع‌بندی ببینید چه مقدار درمانگر متوجه حرف‌های شما شده است.
• دقت کنید که تفسیرهایی که درمانگر از صحبت‌های شما ارائه می‌دهد، معمولا به آنچه گفته‌اید نزدیک باشد.

همدلی و غیرقضاوتی بودن

برخی این دو ویژگی را جدا از یکدیگر می‌دانند اما به نظر من غیر قابل تفکیک هستند. به عبارت دیگر، هر کدام بدون دیگری، باعث حس غیرواقعی بودن آن در مراجع می‌شود. منظور از همدلی، درک نگاه مراجع و نحوه‌‌ی نگاه او به زندگی و تجربیاتش است. به محض اینکه هر نوع قضاوتی به این درک وارد شود، به این معنا است که درمانگر دید خود را با نگاه مراجع ترکیب کرده است. از سوی دیگر، قضاوت نکردن راه درک دنیای منحصر به فرد مراجع را هموار می‌کند. به همین دلیل فکر می‌کنم این دو ویژگی لازم و ملزوم یکدیگرند.

از کجا بدانید درمانگرتان همدل و غیرقضاوتی است؟ واقعیت این است که راه سریعی برای فهمیدن آن وجود ندارد. در عین حال یک نکته‌ی ظریف در این مورد این است که فهمیدن برعکس آن یعنی غیرهمدل یا قضاوتی بودن کار سختی نیست. نشانه‌های همدل و قضاوت‌کننده نبودن به طور کلی مواردی است از قبیل:

• نصیحت نمی‌کند و تصمیم‌ها و نظرات شما را زیر سوال نمی‌برد و به آن‌ها احترام می‌گذارد.
• درمانگر مناسب لحنی تند و سرزنشگر ندارد و احساس می‌کنید توسط او درک می‌شوید.
• به طور مکرر سوال‌هایی که با چرا آغاز می‌شوند را نمی‌پرسد.
• نظرات و ارزش‌های خود را به شما تحمیل نمی‌کند و به صورت مستدل و علمی دلایل خود را بیان می‌کند.

داشتن مرزهای مشخص

درمانگری که مرزهای نامشخصی با مراجع داشته باشد، می‌تواند باعث ابهام، سردرگمی و حتی اضطراب او گردد. درمانگر دوست مراجع نیست. همچنین، درمانگر اجازه ندارد وارد هیچگونه ارتباط نزدیک دوستی، عاطفی یا جنسی با مراجع خود شود.
برای تشخیص وجود مرز مشخص با درمانگر می‌توانید این نشانه‌ها را در نظر بگیرید:

• می‌توانید از خود بپرسید چه تفاوتی می‌توانم میان درمانگر و دوستانم قائل شوم؟
• نسبت به دریافت هر نوع سیگنال عاطفی یا جنسی از سمت درمانگرتان حساس باشید. این شکل از ارتباطات شما را کاملا از مسیر درمان دور می‌کند.
• ببینید میزانی که درمانگر از زندگی خود مثال می‌زند در چه سطحی است؟ تنها خودافشایی به‌جا و اندک درمانگر می‌تواند برای مراجع اثر مثبتی داشته باشد.

پرسشگری

از آنجایی که برخی از مراجعان به دنبال راه‌حل فوری هستند، گاهی انتظار دارند مشکلی را مطرح کنند و درمانگر راه حل مسأله را به آن‌ها بگوید. اگر هم درمانگری این کار را انجام دهد، شاید برای حل یک مشکل خاص به شما کمک کند ولی منجر به درمان و رشد نخواهد شد. یک آسیب مهم در این زمینه، وابسته شدن مراجع به درمانگر است. درمانگر مناسب، بیشتر از راه‌حل دهنده بودن، پرسشگر خوبی است. پرسیدن سوال‌های مناسب و به‌جا اهمیت زیادی در درمان دارد.
چند نشانه‌ی مهم در این زمینه می‌تواند این موارد باشد:

• آیا در همه‌ی جلسات فقط شما یا درمانگرتان صحبت می‌کنید؟ وزن صحبت بهتر است به سمت مراجع باشد. درمانگر با مهارت‌های ارتباطی و پرسش‌های به‌جا این صحبت را تسهیل کند تا به سمت اهداف درمانی حرکت شود.
• آیا درمانگر شما را به چالش می‌کشد تا بتوانید راحت‌تر فکر کنید و به راه‌حل نزدیک شوید یا راهی که به نظر خودش درست است را به عنوان راه‌حل به شما ارائه می‌دهد؟ راه اول باعث رشد بالغ می‌شود و راه دوم می‌تواند باعث وابستگی شود.

رازداری

طی نظرسنجی‌ای که در توییتر داشتم، افراد زیادی این مورد را جزء ویژگی‌های مهم یک درمانگر خوب دانستند. جالب است بدانید که حفظ حریم خصوصی مراجع نه یک ویژگی، بلکه یکی از مهم‌ترین اصول درمان و مشاوره است. رواندرمانگران موظف هستند چیزی از محتوای جلسات را به خارج از فضای درمان انتقال ندهند. هر گونه ضبط و ثبت از محتوای جلسات به صورت صوتی یا ویدیویی تنها با اجازه‌ی مراجع امکان‌پذیر است. صحبت در مورد محتوای جلسات با یک شخص سوم، هر چند جزئی، نیز نیاز به اجازه‌ی مراجع دارد.
با این حال، طبق قانون مشاوره و درمان (و قوانین مشابه داخلی)، درمانگر تنها در مواردی ویژه موظف است رازداری را نقض کند:

• زمانی که فرد قصد برنامه‌ریزی شده‌ای برای آسیب به خود یا دیگران دارد.
• زمانی که فرد کودک یا شخص ناتوانی را مورد آسیب (abuse) قرار می‌دهد.

رفتار برابر

همه‌ی انسان‌ها با یکدیگر برابرند و این مورد نیز مانند رازداری جزء اصول مشاوره محسوب می‌شود. هیچ درمانگری اجازه ندارد با نگاهی از بالا به پایین جلسات را پیش ببرد. روند جلسات و هر تکلیف و تمرینی در خلال جلسات با توافقی دوطرفه انتخاب می‌شود.
نشانه‌های وجود برابری این است که:

• مراجع سهم کامل در شکل و فرآیند جلسات داشته باشد.
• اگر مراجع مخالفتی با تمرین‌ها و تکالیف ارائه شده توسط درمانگر داشته باشد، پس از بررسی دلایل، یا بر سر آن توافق شود یا تغییر کند.
• مراجع بتواند آزادانه نظرات یا حتی انتقادات خود را در مورد جلسات و درمانگر ابراز کند.

ویژگی‌های کاربردی برای درمانگر مناسب

در کنار خصوصیات مطرح شده که برای درمان و رشد ضروری هستند، یک سری ویژگی‌ها هم در اینجا به عنوان ویژگی‌های کاربردی بررسی خواهد شد. این خصوصیات برای درمانگر بودن الزامی نیست، با این حال می‌تواند برای درمانگری که از آن برخوردار است، امتیاز محسوب شود. در اینجا به صورت اجمالی به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

قدرت تحلیل و هوش

مسلما هر چه درمانگری باهوش‌تر باشد، بهتر می‌تواند مسائل مراجع را درک و تحلیل کند. به‌علاوه، این ویژگی باعث می‌شود درمانگر راحت‌تر ربط بین موضوعات را تشخیص داده و گره‌های ذهنی مراجع را درک کند.
یکی از راه‌های مهم تشخیص این ویژگی، تفسیرهایی است که درمانگر علاوه بر آنچه گفته‌اید به شما ارائه می‌دهد و باعث روشن‌تر شدن مسائل در ذهنتان می‌شود.

خلاق و روشن‌کننده

درمانگرانی که ذهنی فعال دارند و برای مراجعان خود مثال‌هایی به‌جا می‌زنند، در پیشرفت درمان اثر بسزایی خواهند داشت. گاهی ارزش یک مثال و کمکی که به روشن کردن قضایا می‌کند، می‌تواند باعث پیشرفت جهشی جلسات شود.

نکته‌سنجی، ظرافت و شوخ‌طبعی

درمانگرانی که با ملایمت نکاتی را به مراجع یادآور می‌شوند و گاهی به‌جا با او شوخی می‌کنند باعث ایجاد فضایی امن و پذیرا برای مراجعان خود می‌شوند.

نگاه انسانی و غیرمادی

همیشه یک قرارداد مالی بین درمانگر و مراجع وجود دارد و مراجع هزینه‌ی خدماتی که دریافت می‌کند را به درمانگر می‌پردازد. با این حال، اگر دید درمانگر به مراجع صرفا مادی و وسیله‌ی کسب درآمد باشد، مراجع این احساس را خواهد داشت که مشکلاتش برای درمانگرش اهمیتی ندارد. در این حالت اثرگذاری جلسات پایین خواهد آمد. چند نشانه می‌تواند این مسأله را برای شما قابل تشخیص کند:

• گرفتن تست‌های متعدد از مراجع و درخواست هزینه‌های جانبی.
• بالا بردن ساعت جلسات بدون درخواست مراجع.
• الزام به شرکت در کارگاه‌های آموزشی.

منحصر به فرد بودن

هر انسانی یکتا و منحصر به فرد است. اگر درمانگر بتواند دنیای یگانه‌ی مراجع را درک کند و به صورت خودانگیخته و خلاق مشاوره دهد، نتایج درمان به اوج می‌رسد. مشاوره‌ی طوطی‌وار به صورتی که انگار مطالبی از قبل حفظ شده‌اند برای مراجعان خوشایند نخواهد بود. همچنین در این شرایط برای مراجع سخت خواهد بود که ارتباطی میان آنچه درمانگر می‌گوید و زندگی کاملا شخصی خود برقرار کند.

امیدوارم این مطلب به شما کمک کند بتوانید درمانگر مناسبی برای خود انتخاب کنید تا آسیب‌ها به حداقل رسیده و منافع درمانی و رشدی افزایش یابد. اگر شما هم ویژگی‌هایی مهم برای یک درمانگر به نظرتان می‌رسد، در بخش نظرات مطرح کنید تا لیست کامل‌تر شود. در صورت داشتن سوال شخصی یا نیاز به راهنمایی می‌توانید از بخش تماس با من استفاده کنید.